Znakomita powieść autora cenionego za twórcze łączenie prozy "nurtu chłopskiego" z tradycją gombrowiczowską. Historia dotyczy powojennego dzieciństwa zadziornego bohatera pochodzącego z rodziny wiejskich "biedniaków" i złodziei. Niepiśmienny ojciec za eksces z nauczycielem oraz kradzież i zniszczenie tablicy szkolnej zostaje - jako wróg ludu - zamknięty do stalinowskiego więzienia. Chłopiec i jego matka dochodzą sprawiedliwości na wszelkie możliwe sposoby. Paradoksalnie, konieczność pisania podań w tej sprawie rodzi w bohaterze kult słowa pisanego. Symboliczny dar od ojca - kradzione pióro ze złotą stalówką - przesądza o jego dalszych losach.